മുഹമ്മദ്‌ ഇബ്‌ന്‍ മുസ അല്‍ ഖ്വാരിസ്‌മി

( 780 - 850 )

ഇന്നത്തെ ഉസ്‌ബക്കിസ്‌ഥാനിലെ ഖിവയില്‍ ജനിച്ചു. അറബി ഗണിതശാസ്‌ത്രജ്‌ഞന്‍. ബീജഗണിത(ആള്‍ജിബ്ര)ത്തിന്റെ പിതാവ്‌. ഇദ്ദേഹത്തിന്റെ `ഹിസ്‌ബ്‌ അല്‍ ജബ്ര്‌ വ അല്‍ മുഖാബല', ഗയധഫഴ അവഭസഴയറശയ ( ടമഫ ധസസല സബ അവ ഖമള്‍ദഴയറശയ) എന്നീ പുസ്‌തകങ്ങളുടെ പേരില്‍ നിന്നാണ്‌ യഥാക്രമം ആള്‍ജിബ്ര, ആല്‍ഗരിതം എന്നീ പദങ്ങളുണ്ടായത്‌.

ബീജഗണിത(ആള്‍ജിബ്ര)ത്തിന്റെ പിതാവായി അറിയപ്പെടുന്ന മുഹമ്മദ്‌ ഇബ്‌ന്‍ മുസ അല്‍ ഖ്വാരിസ്‌മി വിഖ്യാതനായ അറബി ഗണിതശാസ്‌ത്രജ്‌ഞനാണ്‌. ഗണിതശാസ്‌ത്രത്തിന്‌ ഇന്ത്യക്കാരുടെ സംഭാവനയായ പൂജ്യത്തെ ലോകത്തിന്‌ മുന്നില്‍ തുറന്നുകാട്ടാന്‍ അല്‍ ഖ്വാരിസ്‌മി വഹിച്ച പങ്ക്‌ സ്‌തുത്യര്‍ഹം തന്നെ. ഇദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതത്തെപ്പറ്റി വളരെക്കുറച്ച്‌ വിവരങ്ങള്‍ മാത്രമേ ലഭ്യമായിട്ടുള്ളൂ. ഇന്നത്തെ ഉസ്‌ബക്കിസ്‌ഥാനിലെ ഖിവയില്‍ 780ലാണ്‌ അല്‍ ഖ്വാരിസ്‌മി ജനിച്ചതെന്ന്‌ കരുതുന്നു. ഇറാക്കിന്റെ തലസ്‌ഥാനമായ ബാഗ്‌ദാദാണ്‌ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജന്മസ്‌ഥലമെന്ന്‌ മറ്റൊരു പക്‌ഷവുമുണ്ട്‌. ബാഗ്‌ദാദില്‍ ഖാലിഫ്‌ മാമൂണിന്റെ ഭരണകാലത്ത്‌ (813 - 833) അല്‍-ഖ്വാരിസ്‌മിക്ക്‌ വലിയ സ്‌ഥാനമായിരുന്നു. അക്കാലത്ത്‌ ബാഗ്‌ദാദിലെ വൈജ്‌ഞാനിക പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ക്ക്‌ നേതൃത്വം നല്‍കാന്‍ അന്നത്തെ ഖലീഫയായ അല്‍-മാമൂണിന്റെ സഹായം ഖ്വാരിസ്‌മിക്ക്‌ ഉണ്ടായിരുന്നു.ഇന്ത്യയില്‍ ജന്മംകൊണ്ട ദശാംശ സംഖ്യാ സമ്പ്രദായം, കണക്കുകൂട്ടലിന്‌ വളരെ എളുപ്പമായിരുന്നു. പൂജ്യം ഉപയോഗിച്ചുള്ള കണക്ക്‌ കൂട്ടല്‍ അതുവരെ പ്രചാരത്തിലുണ്ടായിരുന്നവയെക്കാള്‍ വ്യത്യസ്‌തവുമായിരുന്നു. ഈ രീതിയെപറ്റി അല്‍-ഖ്വാരിസ്‌മി തന്റെ ഗ്രന്‌ഥങ്ങളില്‍ വിവരിക്കുന്നുണ്ട്‌. അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൃതികള്‍ പലതും ലാറ്റിന്‍ ഭാഷയിലേക്ക്‌ തര്‍ജ്‌ജമ ചെയ്യപ്പെട്ടിരുന്നു. പുസ്‌തകം തര്‍ജ്‌ജമ ചെയ്യപ്പെട്ടപ്പോള്‍ ഇന്ത്യക്കാരുടെ സംഭാവനയായ പൂജ്യവും മറ്റും അറബി അക്കങ്ങളായി വിവരിക്കപ്പെട്ടു. അങ്ങനെയാണ്‌ ഇന്ത്യയുടെ സംഭാവനയായ പൂജ്യവും മറ്റും അറബി അക്കങ്ങളെന്ന പേരില്‍ പ്രചരിക്കാന്‍ ഇടയായത്‌. 'ഹിസ്‌ബ്‌ അല്‍ ജബ്ര്‌ വ അല്‍ മുഖാബല' (Hisab al-jabr W'al Muqabala) എന്ന ഖ്വാരിസ്‌മിയുടെ പ്രബന്‌ധത്തിലാണ്‌ ബീജഗണിതത്തെപറ്റി ആദ്യമായി പരാമര്‍ശിക്കുന്നത്‌. ഈ പുസ്‌തകത്തിന്റെ പേരിലെ അല്‍-ജബ്ര്‌ എന്ന വാക്കില്‍ നിന്നാണ്‌ ഗണിതശാസ്‌ത്രത്തിലെ ബീജഗണിതം എന്നര്‍ത്‌ഥമുള്ള ആള്‍ജിബ്ര എന്ന പദമുണ്ടായത്‌. Liber Algorismi ( The book of Al- Khwarismi) എന്ന പേരില്‍ അല്‍-ഖ്വാരിസ്‌മിയുടെ ബീജഗണിത ഗ്രന്‌ഥം പിന്നീട്‌ ലാറ്റിന്‍ ഭാഷയിലേക്ക്‌ തര്‍ജ്‌ജമ ചെയ്യപ്പെട്ടു. പൂജ്യം ഉപയോഗിച്ചുള്ള ഗണിതക്രിയകള്‍ വളരെ എളുപ്പമായി തോന്നിയതോടെ സംഖ്യകളുടെ കണക്കുകൂട്ടലിനുള്ള ഒരു പുതിയ വഴിയായി ഈ രീതി മാറുകയായിരുന്നു. ഈ രീതി അല്‍ഗോരിസം എന്നറിയപ്പെടാന്‍ തുടങ്ങി. കണക്കു കൂട്ടലിന്റെ കലയായി അറിയപ്പെടാന്‍ തുടങ്ങിയ അല്‍ഗോരിസത്തിന്‌ ചില മാറ്റങ്ങള്‍ വന്നപ്പോള്‍ അല്‍ഗരിതമായി മാറി. കംപ്യൂട്ടര്‍ പ്രോഗ്രാം എഴുതുന്നതിന്‌ മുമ്പ്‌ ഒരു പ്രശ്‌നം പരിഹരിക്കാന്‍ വേണ്ടി പടിപടിയായി മുന്നേറാന്‍ സഹായിക്കുന്ന നിയമാവലി എന്ന അര്‍ത്‌ഥത്തിലും അല്‍ഗരിതം എന്ന വാക്ക്‌ പിന്നീട്‌ ഉപയോഗിച്ചു തുടങ്ങി. ജ്യോതിശാസ്‌ത്ര ഗ്രന്‌ഥമായ `സിജ്‌ അല്‍ സിന്ദ്‌ ഹിന്ദ്‌' (Zij al sind hind) ആണ്‌ ഖ്വാരിസ്‌മിയുടെ ശ്രദ്ധേയമായ മറ്റൊരു കൃതി. ഭാരതീയ ജ്യോതിശാസ്‌ത്രമായിരുന്നു ഇതിലെ പ്രതിപാദ്യം. ആകാശത്ത്‌ നക്‌ഷത്രങ്ങളുടെയും സൂര്യന്റെയുമെല്ലാം സ്‌ഥാനം കണക്കാക്കുന്നതിനെപ്പറ്റിയും സമയ നിര്‍ണ്ണയത്തെപ്പറ്റിയും കാലനിര്‍ണ്ണയത്തെപ്പറ്റിയും അല്‍-ഖ്വാരിസ്‌മി പ്രബന്‌ധങ്ങള്‍ തയ്യാറാക്കിയിട്ടുണ്ട്‌. അല്‍-ഖ്വാരിസ്‌മി 850ല്‍ അന്തരിച്ചു.കംപ്യൂട്ടറിന്റെ അടിസ്‌ഥാനമായി മാറിയ ബൈനറി സമ്പ്രദായത്തില്‍, ഭാരതത്തിന്റെ കണ്ടെത്തലായ പൂജ്യത്തിനുള്ള സ്‌ഥാനം എത്രയോ വലുതാണ്‌. വിദേശരാജ്യങ്ങളില്‍, നമ്മുടെ നേട്ടമായി കരുതുന്ന `പൂജ്യ'ത്തിന്റെ വില പ്രചരിപ്പിക്കാന്‍ അല്‍-ഖ്വാരിസ്‌മി കാണിച്ച താല്‍പര്യം നമുക്ക്‌ വെറും പൂജ്യമായി കാണാതെ സംപൂജ്യതയോടെ ഓര്‍ക്കാം.